Νέος νόμος για Καταστήματα Υγειονομικού Ενδιαφέροντος
Ύστερα από διαβούλευση, που ολοκληρώθηκε τέλη Αυγούστου, ψηφίστηκε από την Βουλή των Ελλήνων και δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο νόμος 4442/2016 (ΦΕΚ τ. Α’, 230/7-12-2016), με τίτλο «Νέο θεσμικό πλαίσιο για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας και άλλες διατάξεις», στο Κεφάλαιο Ζ’ του οποίου περιέχονται διατάξεις που ρυθμίζουν το νέο πλαίσιο λειτουργίας για τα Καταστήματα Υγειονομικού Ενδιαφέροντος (εφεξής: «ΚΥΕ») με στόχο, όπως εξαγγέλλεται στον νόμο, την απλούστευση της λειτουργίας τους.
Υπενθυμίζεται, ότι Καταστήματα Υγειονομικού Ενδιαφέροντος (ΚΥΕ) είναι, σύμφωνα με το άρθρο 80 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006), τα καταστήματα εκείνα, στα οποία γίνεται παρασκευή ή/και διάθεση σε πελάτες (καθισμένους, όρθιους, περαστικούς) ή διανομή φαγητών ή γλυκισμάτων ή οποιουδήποτε άλλου παρασκευάσματος τροφίμων ή ποτών ή αποθήκευση ή συντήρηση ή εμπορία κάθε είδους τροφίμων ή ποτών, καθώς και τα καταστήματα προσφοράς υπηρεσιών, εξαιτίας των οποίων μπορεί να προκληθεί βλάβη στη δημόσια υγεία (λ.χ. κομμωτήρια).
Ρητά, ωστόσο, εξαιρούνται από τις διατάξεις του νέου νόμου τα Κέντρα Διασκέδασης, δηλαδή οι στεγασμένοι ή υπαίθριοι χώροι συγκέντρωσης του κοινού για την παρακολούθηση καλλιτεχνικού κυρίως μουσικού προγράμματος, με μέγιστη επιτρεπόμενη Α-ηχοστάθμη 100 db, σε συνδυασμό με την παροχή φαγητών ή και ποτών (άρθρο 14 παράγραφος Β’ σημείο 2 της Υ1γ/Γ.Π/οικ. 96967/2012 απόφασης του Υπουργού Υγείας, ΦΕΚ τ. Β’ 2718/8-10-2012). Ως εκ τούτου, για την λειτουργία των Κέντρων Διασκέδασης εξακολουθεί να απαιτείται άδεια από την Αστυνομική Αρχή με βάση τις διατάξεις του Π.Δ. 180/1979, όπως αυτό έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
Με τον νέο νόμο, όπως είχε εξαγγελθεί, επεκτείνεται σε όλα ανεξαιρέτως τα ΚΥΕ (εκτός από τα Κέντρα Διασκέδασης) το καθεστώς της απλής γνωστοποίησης της ίδρυσης και λειτουργίας τους, αντί εκείνου της ισχύουσας μέχρι σήμερα προέγκρισης και χορήγησης άδειας λειτουργίας, που πλέον καταργείται για όλα τα ΚΥΕ (σημειωτέον, η προέγκριση και χορήγηση άδειας λειτουργίας είχε ήδη καταργηθεί από το 2013 για τα ΚΥΕ λιανικής διάθεσης τροφίμων και ποτών, όπως παντοπωλεία, κρεοπωλεία κλπ, καθώς και για τα καταστήματα παροχής υπηρεσιών υγειονομικού ενδιαφέροντος, λ.χ. κομμωτήρια).
Τί σημαίνει «γνωστοποίηση»; Ότι όποιος (φυσικό πρόσωπο ή νόμιμος εκπρόσωπος υπάρχουσας ή υπό σύσταση εταιρείας) ενδιαφέρεται να ξεκινήσει την λειτουργία ενός ΚΥΕ σε ορισμένο χώρο ή εγκατάσταση, οφείλει πλέον να ενημερώσει προηγουμένως την αρμόδια αρχή, χωρίς να απαιτείται εκ των προτέρων έλεγχος. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας γνωστοποίησης ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ξεκινήσει τη λειτουργία της δραστηριότητάς του. Από εκεί και πέρα, εάν πρόκειται να μεταβληθούν για οποιονδήποτε λόγο τα στοιχεία της δραστηριότητας τα οποία έχουν γνωστοποιηθεί, όπως επίσης εάν πρόκειται να μεταβληθεί ο τόπος άσκησης της οικονομικής δραστηριότητας, ο φορέας της τελευταίας υποχρεούται σε προηγούμενη γνωστοποίηση της επιδιωκόμενης μεταβολής, πριν από αυτήν.
Η γνωστοποίηση θα γίνεται μέσω ενός νέου κεντρικού συστήματος, με την ονομασία «Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Άσκησης Δραστηριοτήτων και Ελέγχων» (ΟΠΣ-ΑΔΕ), που θεσπίζεται με τον ίδιο νόμο, διαχειριζόμενο από την Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης. Μέχρι, πάντως, την ενεργοποίηση του ΟΠΣ-ΑΔΕ η γνωστοποίηση αυτή υποβάλλεται είτε στο Δήμο είτε σε οποιοδήποτε ΚΕΠ που λειτουργεί ως ΕΚΕ (Ενιαίο Κέντρο Εξυπηρέτησης). Ο Δήμος, πάντως, ορίζεται ότι θα είναι η αρμόδια αρχή για την παρακολούθηση και διαχείριση της γνωστοποίησης και αυτός θα την κοινοποιεί στις ελεγκτικές αρχές για να λάβουν γνώση της νέας δραστηριότητας.
Εκτός από την παραπάνω γνωστοποίηση, για την λειτουργία των ΚΥΕ απαιτούνται επιπλέον τα εξής:
(α) Ρητά προβλέπεται στον νέο νόμο, ότι πριν την υποβολή της γνωστοποίησης ο ενδιαφερόμενος πρέπει να έχει εξασφαλίσει ότι το κατάστημα που θέλει να ιδρύσει μπορεί να ιδρυθεί στη συγκεκριμένη θέση και ότι για τον σκοπό αυτό απαιτείται να εφοδιαστεί προηγουμένως με βεβαίωση από τον Προϊστάμενο της αρμόδιας υπηρεσίας του Δήμου, όπου υπάγεται το κατάστημα που πρόκειται να λειτουργήσει, ότι η συγκεκριμένη δραστηριότητα μπορεί να ιδρυθεί στη συγκεκριμένη θέση (από άποψη χρήσης γης και τυχόν άλλων περιορισμών που προβλέπονται στην κείμενη νομοθεσία ή σε προηγούμενες κανονιστικές αποφάσεις του Δήμου). Η βεβαίωση αυτή χορηγείται από τον Δήμο εντός αποκλειστικής προθεσμίας 15 ημερών από την υποβολή της αίτησης. Και ναι μεν προβλέπεται ότι η άπρακτη πάροδος της προθεσμίας αυτής (δηλ. χωρίς ρητή απάντηση από τον Δήμο) έχει ως συνέπεια ότι θεωρείται ότι η βεβαίωση έχει χορηγηθεί, πλην όμως υπάρχει ρητή επιφύλαξη πια στον νόμο ότι αυτό ισχύει εφόσον η λειτουργία της συγκεκριμένης δραστηριότητας στη συγκεκριμένη θέση δεν απαγορεύεται, που σημαίνει ότι η τεκμαιρόμενη (μετά τις 15 ημέρες) βεβαίωση είναι, ουσιαστικά, υπό την αίρεση ότι είναι πράγματι σωστή (!), πράγμα που σημαίνει ότι, για ασφάλεια, καλό είναι να λαμβάνεται ρητή βεβαίωση και να μην βασίζεται ο ενδιαφερόμενος σε αντίστοιχη τεκμαιρόμενη. Σημειωτέον, η βεβαίωση αυτή ισχύει για 5 μήνες, εντός των οποίων ο ενδιαφερόμενος πρέπει να προβεί στην γνωστοποίηση.
(β) Παραμένει, βεβαίως, η υποχρέωση χορήγησης άδειας έναρξης επιτηδεύματος από την αρμόδια Δ.Ο.Υ., για την οποία δεν αποτελεί προϋπόθεση η χορήγηση της παραπάνω βεβαίωσης από τον Δήμο, ανεξαρτήτως της νομικής μορφής του καταστήματος.
(γ) Όσον αφορά τη χρήση μουσικής ή μουσικών οργάνων σε ΚΥΕ, ο νέος νόμος (άρθρο 29) δεν προβλέπει πια, όπως αρχικά οριζόταν στο υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου, που είχε προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις, ότι καταργείται γενικά η χορήγηση άδειας μουσικής ή χρήσης μουσικών οργάνων από τον κατά τόπο αρμόδιο Δήμο. Αντ’ αυτού, αναφέρει απλώς ότι δεν απαιτείται πλέον η έκδοση προηγούμενης άδειας της υπ’ αριθ. 3/1996 Αστυνομικής Διάταξης («Μέτρα για την τήρηση της κοινής ησυχίας»), εκτός της περίπτωσης χρήσης μουσικής πέραν του νομίμου ωραρίου, οπότε απαιτείται άδεια χωρίς άλλα δικαιολογητικά παρά μόνο την υποβολή της γνωστοποίησης της λειτουργίας του καταστήματος. Κατά τα λοιπά, ο ενδιαφερόμενος που προτίθεται να προβεί στη χρήση μουσικής ή μουσικών οργάνων υποχρεούται, απλώς, να συμπεριλάβει στη γνωστοποίηση που υποβάλει κατά τα άνω για το κατάστημά του και δήλωσή του για τη χρήση αυτή.
Ταυτόχρονα, όμως, προβλέπεται ρητά στο νόμο, ότι η χρήση μουσικής ή μουσικών οργάνων πραγματοποιείται «σύμφωνα με τις προϋποθέσεις της κείμενης νομοθεσίας», καθώς και ότι «Οι προϋποθέσεις χρήσης δεν θίγονται», ενώ επίσης προβλέπεται ότι υποχρεώσεις ή άδειες σχετιζόμενες με την νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας δεν θίγονται, χωρίς όμως οι άδειες ή οι υποχρεώσεις αυτές (π.χ. άδεια από Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης) να αποτελούν απαιτούμενο δικαιολογητικό ή περιεχόμενο της γνωστοποίησης ούτε της άδειας παράτασης ωραρίου.
Από τον συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων και το νόημά τους προκύπτει ότι, ναι μεν μπορεί να μην απαιτείται πλέον ειδική άδεια εκ των προτέρων από το Δήμο για την χρήση μουσικής ή μουσικών οργάνων σε ΚΥΕ και ότι αρκεί η απλή γνωστοποίηση της χρήσης αυτής, πλην όμως, κατά τα λοιπά η χρήση αυτή εξακολουθεί να διέπεται από τους εκάστοτε ισχύοντες κανόνες, όπως είναι εκείνοι που τυχόν θεσπίζονται με κανονιστικές αποφάσεις των δημοτικών και κοινοτικών αρχών σχετικά με τους όρους και τις ώρες λειτουργίας μουσικής σε καταστήματα που λειτουργούν στην περιφέρειά τους (άρθρο 75 παρ. Ι περ. γ’ αρ. 9 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων), ή οι διατάξεις της υγειονομικής διάταξης υπ’ αριθ. Α5/3010/1985 (ΦΕΚ τ. Β’ 593/2-10-1985) που αφορούν τον υγειονομικό έλεγχο και την λήψη μέτρων για την προστασία της δημόσιας υγείας από θορύβους που δημιουργούνται σε καταστήματα από τη μουσική (τήρηση νόμιμων αποστάσεων, μετρήσεις κλπ).
Κυρώσεις: Σε περίπτωση παράλειψης γνωστοποίησης πριν την έναρξη λειτουργίας ΚΥΕ, ή παράλειψης μεταβολής γνωστοποιηθέντων στοιχείων, ή παροχής αναληθών στοιχείων στην γνωστοποίηση ή τη μεταβολή, προβλέπεται η επιβολή διοικητικού προστίμου από 100 έως 20.000 ευρώ βάσει κριτηρίων αναφερομένων στο νόμο. Αρμόδιο όργανο για την επιβολή των κυρώσεων αυτών είναι ο οικείος Δήμαρχος. Ρητά, ωστόσο, αναφέρεται ότι ισχύουν και οι κυρώσεις που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία για την περίπτωση παραβίασης επιμέρους όρων και προϋποθέσεων κατά τη λειτουργία των ΚΥΕ. Επίσης, ορίζεται ότι, αντί της προσωρινής ή οριστικής αφαίρεσης άδειας λειτουργίας καταστήματος, εφεξής θα νοείται η προσωρινή ή οριστική διακοπή λειτουργίας με σφράγιση του καταστήματος από τα αρμόδια όργανα του Δήμου με τη συνδρομή και της Αστυνομίας. Ρητά, τέλος, προβλέπεται ότι η έλλειψη γνωστοποίησης ή η γνωστοποίηση αναληθών στοιχείων ή η παράλειψη γνωστοποίησης μεταβληθέντων στοιχείων δεν επιφέρουν και ποινικές κυρώσεις.
Μεταβατικές διατάξεις: Στον νόμο προβλέπεται (άρθρο 38) ότι οι παραπάνω νέες διατάξεις εφαρμόζονται για όσες δραστηριότητες λειτουργούν μετά την έναρξη ισχύος του νόμου (δηλαδή από 7-12-2016 που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ) και καταλαμβάνει και τις περιπτώσεις όπου έχουν ήδη εκδοθεί προεγκρίσεις χωρίς να έχει ληφθεί ακόμη άδεια λειτουργίας, όπως και τις ήδη εκκρεμείς αιτήσεις για προέγκριση. Ειδικά, πάντως, όσον αφορά την χρήση μουσικής ή μουσικών οργάνων, αυτή διέπεται πλέον από τον νέο νόμο, ανεξαρτήτως εάν πρόκειται για ΚΥΕ που έχει ήδη άδεια λειτουργίας με βάση το παλαιό καθεστώς. Όσον αφορά τις παλαιές άδειες λειτουργίας και άδειες χρήσης μουσικής ή μουσικών οργάνων, αυτές παραμένουν σε ισχύ, πλην όμως σε περίπτωση που μεσολαβήσει μεταβολή στοιχείου (οποιουδήποτε) της δραστηριότητας βάσει του οποίου χορηγήθηκε η εν λόγω παλαιά άδεια, τότε ο φορέας του καταστήματος υποχρεούται σε γνωστοποίηση και εφεξής η λειτουργία του ΚΥΕ θα διέπεται από τις διατάξεις του νέου νόμου, πράγμα που σημαίνει ότι μέχρι να συμβεί αυτό τα ΚΥΕ που έχουν ήδη άδεια λειτουργίας εξακολουθούν να διέπονται από το προηγούμενο καθεστώς.
Ηλίας Τασόπουλος
Δικηγόρος – Νομικός Σύμβουλος
Μ.Δ.Ε. Παν/μίου Αθηνών
Επιστημονικός Συνεργάτης του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών –
Συνεργαζόμενος δικηγόρος του ΠΑ.Σ.Κ.Ε.ΔΙ
Ευκαλύπτων 13, Αγ. Παρασκευή 153 42
Τηλ.: 210-600.89.09 / Κιν.: 6932-91.87.57
Fax: 213-037.07.79
E-mail: e.tassopoulos@hotmail.com